Ομιλία Θ. Καράογλου στην παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Νικόλτσιου για το οχυρό Ρούπελ, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 05 Απριλίου 2017 στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Θεσσαλονίκης
Φίλες και φίλοι,
ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι για:
-τη δουλειά
-και το έργο
του Βασίλη Νικόλτσιου δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός.
Είναι πολύ καλός μου φίλος, συμπατριώτης Σερραίος, και μαζί, τη διετία 2012-2014, την περίοδο δηλαδή που ήμουν Υπουργός Μακεδονίας και Θράκης, συνεργαστήκαμε στενά με σκοπό να αναδείξουμε την ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων.
Συνολικά πραγματοποιήσαμε περισσότερες από 46 εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ήταν πραγματικά ένας άθλος, αν αναλογιστεί κανείς ότι:
-γυρίσαμε κάθε γωνιά της Μακεδονίας και της Θράκης,
-ταξιδέψαμε στις Βρυξέλλες,
-αλλά και στην Λευκωσία,
προκειμένου να αναδείξουμε το πλούσιο ιστορικό μας απόθεμα.
Ως εκ τούτου, λοιπόν, γνωρίζω πολύ καλά:
-τη μεθοδικότητα που τον διακρίνει,
-το πάθος που έχει για την ιστορία,
-αλλά και το πόσο πολύτιμο είναι το έργο που επιτελεί στη διατήρηση και ενίσχυση της ιστορικής μνήμης.
Το απέδειξε για πολλοστή φορά με το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε για το Ρούπελ, το οχυρό:
-της αξιοπρέπειας,
-της αντίστασης
-και του ηρωισμού.
Συνοδοιπόρο σε αυτό το έργο που λειτουργεί ως διαχρονικό οδοιπορικό σε έναν τόπο με ανεκτίμητη συνεισφορά στην παγκόσμια ειρήνη, είχε τη σύζυγό του, Αναστασία Χαδιά, η οποία έβαλε τη δική της σφραγίδα.
Το βιβλίο είναι γραμμένο σε γλώσσα βατή που βοηθά καταλυτικά στο να γίνεται κατανοητή από όλους.
Αν συνυπολογίσουμε δε και το γεγονός ότι χρειάστηκαν πάνω από 10 χρόνια για τη συλλογή και επεξεργασία όλου του υλικού, τότε τολμώ να πω ότι περισσότερο μοιάζει με διδακτορική εργασία.
Προσωπικά με εντυπωσίασε το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο όπως με ενημέρωσε ο Βασίλης είναι μοναδικό και δεν συναντούμε παρόμοιο σε καμία άλλη συγγραφική προσπάθεια για οχυρά.
Εξίσου πρωτοποριακή είναι και η -για πρώτη φορά- λεπτομερής αναφορά:
-σε κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του έργου,
-καθώς και στην τεχνολογία των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν.
Το σημείο, όμως, στο οποίο θα μου επιτρέψετε να σταθώ, είναι η πρωτοποριακή του πρόταση για την τουριστική ανάδειξη του συνόλου των οχυρωματικών έργων.
Πρόσφατα, κατέθεσα σχετική ερώτηση στη Βουλή για την ανάπτυξη τους με βάση την ιστορία, την αρχιτεκτονική και το φυσικό περιβάλλον.
Εβδομήντα εφτά χρόνια από το μεγαλειώδες «ΟΧΙ» του ελληνικού λαού στον ιταλικό φασισμό τα 21 οχυρά της ιστορίας και της μνήμης, που συγκροτούν την περίφημη «Γραμμή Μεταξά» και εκτείνονται από τις Σέρρες έως την Κομοτηνή, παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης.
Αντί να συντηρηθούν και να αποτελούν ένδοξα μνημεία της εθνικής αντίστασης, καθώς ανέδειξαν το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα οι χώροι όπου γράφτηκε η πιο περήφανη πολεμική και ηθική απάντηση απέναντι στις δυνάμεις του «άξονα» είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτική.
Λεηλατημένα από επιτήδειους,
-αφημένα στη μοίρα τους
-και «χτυπημένα» από το πέρασμα των χρόνων,
τα οχυρά που άντεξαν τα πυρά των χιτλερικών στρατευμάτων και δεν έπεσαν ποτέ στα χέρια του εχθρού, σήμερα έχουν... παραδοθεί στη λησμονιά και την απαξίωση.
Θυμίζω ότι τα συνολικά 21 οχυρά είναι ένα έργο τεράστιας εθνικής σημασίας μιας και χαρακτηρίστηκε ως το μεγαλύτερο τεχνικό έργο στην Ελλάδα του 20ου αιώνα.
Άρα, δικαιωματικά τους αρμόζει να γίνουν πόλος έλξης για χιλιάδες επισκέπτες και να αξιοποιηθούν αναπτύσσοντας σε αυτά σειρά εκπαιδευτικών δράσεων.
Βλέπετε, φίλες και φίλοι, η ιστορική μνήμη δεν είναι μια γνωστική πολυτέλεια, ούτε αφορά μονάχα τους ιστορικούς.
Αντίθετα η ιστοριογνωσία είναι ο καλύτερος δρόμος για:
-να διδαχθούμε από το παρελθόν,
-να ερμηνεύσουμε το παρόν
-και να δρομολογήσουμε το μέλλον.
Κλείνω τη σύντομη παρένθεση που άνοιξα για την ανάδειξη των οχυρών και επιστρέφω στο θέμα του βιβλίου.
Όλοι όσοι βρισκόμαστε απόψε στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Θεσσαλονίκης κάνουμε το ελάχιστο.
Δεν τιμούμε μόνο την προσπάθεια του συγγραφέα να διατηρήσει ζωντανή την ιστορία, διασώζοντας την ιστορική γνώση. Παράλληλα τιμούμε και τη μνήμη όλων εκείνων που πέρασαν τις πύλες του μύθου, δίνοντας πρόθυμα τη ζωή τους για την ελευθερία της Ελλάδας στα φατνώματα των πολυβολείων του Ρούπελ.
Εκεί όπου από τις 6 έως τις 10 Απριλίου του 1941 ακούστηκε το δεύτερο «ΟΧΙ» που βροντοφώναξε η Ελλάδα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκεί όπου στήθηκαν δεύτερες «Θερμοπύλες», γιατί αυτό ακριβώς συνέβη στα μακεδονικά οχυρά απέναντι στην επίθεση της 12ης γερμανικής στρατιάς υπό τον στρατάρχη Λίστ.
Απέναντι στην αριθμητική και τεχνολογική υπεροχή του αντιπάλου εμείς παρατάξαμε την ανδρεία, γράφοντας νέες σελίδες δόξας και ηρωισμού, καθιστώντας σαφές σε όλη την οικουμένη ότι στην πατρίδα μας οι ήρωες δεν γίνονται, γεννιώνται.
Αυτοί που πέθαναν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, γνώριζαν πως στα οχυρά γράφουν ιστορία.
Το περίμεναν, μα θυσιάστηκαν:
-για τη σημαία
-και το Έθνος,
χωρίς φόβο στην καρδιά.
Η περίφημη απάντηση του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου, διοικητή του οχυρού Ρούπελ, στους Γερμανούς: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται» αποτελεί ένα σύγχρονο «Μολών Λαβέ» και ύψιστη ένδειξη φιλοπατρίας.
Για αυτό και σήμερα όλοι ανεξαιρέτως αναγνωρίζουμε το οχυρό Ρούπελ ως:
-σύμβολο υψηλών αξιών
-και υπόδειγμα θάρρους και αυτοθυσίας,
που προκάλεσε το θαυμασμό των συμμάχων και το σεβασμό των αντιπάλων.
Συνοψίζοντας, δεδομένου ότι η ιστορία είναι η διδασκαλία κάθε εποχής, βιβλία όπως αυτό που παρουσιάζουμε απόψε βοηθούν να ξαναγυρίσουμε σε μνήμες:
-συγκλονιστικές,
-ανεπανάληπτες,
-οικίες.
Οι φωτογραφίες και τα κείμενα του βιβλίου εύχομαι να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για να καταγράψουμε στη ψυχή μας κάθε ένδοξη στιγμή της:
-ηρωικής
-και ευλογημένης πατρίδας μας.
Σας καλώ, λοιπόν, όλες και όλους να σκύψετε με αγάπη πάνω από το βιβλίο του Βασίλη Νικόλτσιου και της συζύγου του, Αναστασίας Χαδιά, και να φυλλομετρήσετε τις σελίδες του με τον δέοντα σεβασμό.
Φίλε Βασίλη,
φίλη Αναστασία,
σας συγχαίρω για την ιδιαίτερα αξιόλογη προσπάθεια η οποία, τολμώ να πω, βοηθά στον απαραίτητο αναστοχασμό:
-για την πορεία
-και τις προοπτικές
της πατρίδας μας.
Με την ευκαιρία, τώρα που ολοκληρώνω την τρίτη συγγραφική μου προσπάθεια, θα ήθελα να μου εξηγήσεις πως είναι να γράφεις μαζί με τη σύζυγο ένα βιβλίο, ώστε να το λάβω υπόψη ενόψει του τέταρτου δικού μου. Γιώτα ετοιμάσου...
Σε κάθε περίπτωση, κρίνοντας από το αποτέλεσμα, η συνένωση των δικών σας δυνάμεων είναι άκρως επιτυχημένη.
Απόψε μας προσκαλέσατε σε ένα ταξίδι μνήμης, όπου οι μοναδικές φωτογραφίες λειτουργούν ως ιστορικό ρεπορτάζ.
Το συγκεκριμένο βιβλίο, που όμοιό του δεν υπάρχει, μιλά στη ψυχή μας.
Και για εμένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένου ότι ο πατέρας μου και ο αδελφός του ήταν δυο από τους 950 μαχητές των οχυρών του Ρούπελ, στα οποία βρισκόντουσαν επίσης και 27 αξιωματικοί.
Λειτουργεί ως κάλεσμα εθνικής περισυλλογής και ομοψυχίας, διότι ο ηρωισμός των Ελλήνων δεν υπολογίζεται με το κατά κεφαλήν εισόδημα. Πηγάζει από την καρδιά.
Το βιβλίο εξιστορεί ένα παρελθόν όχι τόσο μακρινό και μας θυμίζει όλα εκείνα που δεν πρέπει να περάσουν στη λήθη.
Κάπως έτσι τουλάχιστον αισθάνθηκα εγώ:
-πρώτα ξεφυλλίζοντας
-και έπειτα διαβάζοντας το βιβλίο για το οχυρό Ρούπελ.
Και επειδή έλκω την καταγωγή μου, από την πλευρά της μητέρας μου, από τις Σέρρες, θα ήθελα δοθείσης της ευκαιρίας να συγχαρώ και τον Δήμο Σιντικής και προσωπικά τον Δήμαρχο κ. Φώτη Δομουχτσίδη, για την πρωτοβουλία του να αναβιώσει και φέτος τη μάχη του Ρούπελ.
Θεού θέλοντος, θα προσπαθήσω να είμαι και εγώ στη φετινή αναβίωση που θα πραγματοποιηθεί στις 13-14 Μαΐου, για να παρακολουθήσω από κοντά την αναπαράσταση της λυσσαλέας προσπάθειας των δυνάμεων του άξονα να καταλάβουν το οχυρό–σύμβολο.
Όπως εξυπακούεται ότι βρίσκομαι πάντα στο πλευρό σας σε κάθε προσπάθεια:
-ανάδειξης
-και αξιοποίησης του χώρου.
Η θυσία εκείνων που «έπεσαν» επιτελώντας στο ακέραιο το εθνικό τους καθήκον, προασπίζοντας τα ιερά και τα όσια της πατρίδας μας, πρέπει να λειτουργήσει ως εφαλτήριο εθνικής υπερηφάνειας.
Από τη δική τους αυτοθυσία αντλούμε διδάγματα:
-αρετής,
-θάρρους,
-αυταπάρνησης.
Όπως έγραψε και ο Κωστής Παλαμάς: «Χρωστάμε σ΄όσους ήρθαν, πέρασαν, θα έρθουνε, θα περάσουν».
https://www.karaoglou.gr/activities/item/5673-omiliaoxyroroupel.html#sigProGalleriaea4e76d82d